Gebelikte Erken Doğum ve Riskler

Doğumların ’u 38. gebelik haftasından önce gerçekleşir. Erken doğum ve ciddi premature doğumlar anomalilere bağlı bebek ölümlerinden sonra en çok bebek ölümüne neden olan gebelik sorunudur.

Erken doğum başladığında pek çok tedavi uygulanabilir. Ancak rahim ağzı 3-4cm açıldığında veya zarlar yırtılıp bebeğin suyu geldiğinde fazla yapacak bir şey yoktur. Bu durumda doğum kısa bir süre içinde gerçekleşir. Erken doğum eyleminde tıbbi müdahale ne kadar erken başlarsa, erken eylemi durdurma şansı o kadar fazladır.

Erken doğumu erken tanımak işte bu noktada çok önemlidir. Bu nedenle hangi durumlarda erken doğum ihtimalinin fazla olduğunu bilmek gerekir. Erken doğum riskinin yüksek olduğu durumlar;

• Daha önceki doğumun erken olması
• Çoğul gebelik olması (ikiz, üçüz gibi). İkiz gebeliklerin ortalama doğum zamanı 37.-38. haftalar, üçüz gebeliklerin ortalama doğum zamanı 33-34. haftalardır.
• Rahim ağzından geniş biopsi alınması öyküsü
• Servikal yetmezliğe bağlı dikiş atılması
• Gebelik sırasında ameliyat olmak (mecbur kalındığında appendektomi, böbrek veya safra kesesi operasyonu olmak)
• Bebeğin suyunun çok fazla olması
• Rahimde doğuştan gelen anomali (şekil bozukluğu) olması.
• Ultrasonda rahim ağzının 1cm den kısa görülmesi
• Kokain bağımlılığı, ağır sigara içiciliği
• Tüp bebeklerde (tek ya da çoğul) erken doğum riski yüksektir.
• Piyelonefritler
• Vajinal infeksiyonlar (Bakteriyel vajinosis..)

Erken Doğumun Bulguları Nelerdir?

• Adet ağrısı şeklinde ağrı ya da kramplar
• Alt karında dolgunluk ve makata doğru baskı
• Devamlı bel ağrısı
• Vajinal akıntı da ani artış
• Vajinal lekelenme tarzında kanama

Erken Doğum Riski Yüksek Olan Hastanın İzlemi:

• Bu hastalar gebeliğin 20. haftasından sonra haftalık ya da 2 haftada bir izleme alınır.
• Hastalara erken doğum belirtileri öğretilir.
• Hastalara kendi eliyle rahim kasılmalarını nasıl takip edeceği öğretilir.
• Rahim ağzı uzunluğu ultrason ya da vajinal muayene ile kontrol edilir.
• Rahim ağzının sadece uzunluğu değil, yumuşaması ve incelmesi belli aralarla takip edilir.
• Hasta eğer saatte 4 rahim kasılması (veya daha fazla) hissederse sağlık merkezine başvurur.
• Bebeğin akciğer gelişimini hızlandıran ilaçlar verilir.

Erken Doğumun Durdurulması

Erken doğumların %40’a yakını rahim kasılmaları ile başlar, %40’ı su gelmesi şeklinde başlar ve %20 ‘si doktor eliyle (bazı durumlarda acilen doğum kararı verilmesi ile) oluşur.

Gerçek bir erken doğum eylemini bir haftadan fazla durdurmak pek mümkün değildir. Ancak sorun hangi doğum eyleminin gerçek erken doğum eylemi olduğunun anlaşılamamasıdır. Erken tedaviye başlamak doğum eylemini durdurmada önemli olduğu için hekim erken doğum eyleminden şüphelendiğinde bir an önce tedaviye başlamalıdır.

• Sol yan yatış önerilir. Bu pozisyon hem bebek ve annenin en iyi kan dolaşımını sağlar hem de hastanın gerginliğini azalır.
• Devamlı NST izlemi yapılır.
• Gebelik haftasına göre bebeğin akciğerlerini geliştiren ilaçlar verilir.
• Erken doğumu tetikleyebilecek faktörler araştırılır (idrar kültürü, vajen kültürü alınır)
• Ultrasonda bebeğin pozisyonu, kilosu, biofizik profili (sağlığının değerlendirilmesi) çıkarılır.
• Eğer şiddetli preeklempsi, kalp hastalığı, bebekte infeksiyon şüphesi, anormal vajinal kanama gibi durumlar varsa erken doğum durdurulmaz **
• Kullanılan ilaçlar magnesium sülfat, betamimetik ajanlar, indometazin, kalsiyum kanal blokörleridir. Bu ilaçlardan hangisinin, ne dozda verileceğini hekim belirler.